De NGO’s Client Earth en Low Impact Fishers of Europe (LIFE) spannen de rechtszaak aan mede naar aanleiding van onderzoek door collectief Spit in 2021. Daaruit bleek dat de NVWA veel te weinig capaciteit heeft om effectief te kunnen controleren op overbevissing of fraude met vis. Met name bij het wegen van vis die aan land wordt gebracht, schiet de controle ernstig tekort. Volgens Europese bronnen is de situatie sindsdien niet verbeterd. 

Nederland staat bekend als de visdraaischijf van Europa. Zo wordt een derde van alle pelagische vis die onder Europees quotum wordt gevangen, aangeland in Nederlandse havens. Uit ons onderzoek kwam naar voren dat de NVWA maar twee inspecteurs heeft om die 400 miljoen kilo vis te controleren. 

Onder Europese regels is het verplicht alle vis die wordt aangeland te wegen. Maar dat proces is overgelaten aan de sector zelf. Spit sprak een bron die bekend is met Europese visserij-inspecties. Volgens hem voert de NVWA enkel papieren controles uit en zijn de steekproeven die worden gedaan niet toereikend om eventuele fraude te ontdekken. 

Ook partijen vis uit andere delen van de wereld worden niet of nauwelijks gecontroleerd. Zo laden Russische vissersschepen in de Barentszzee vaak vis over op koelschepen, die vervolgens naar IJmuiden varen om te lossen. Op het overladen op volle zee is geen controle. Bij het aanlanden in Nederland wordt alleen op papier gecontroleerd, maar niets gewogen. Dat vergroot de kans op fraude. 

De NVWA erkent dat er te weinig capaciteit is om alle taken goed uit te voeren. Dat probleem is voorlopig niet opgelost. Onlangs werd duidelijk dat de organisatie door geldgebrek personeel moet ontslaan. 

Niet alleen de NGO’s nemen juridische stappen. In 2020 begon de Europese Commissie een procedure tegen Nederland om betere naleving van de Europese visserijregels af te dwingen. Die procedure loopt nog altijd. Een volgende stap zou een rechtszaak voor het Europees Hof van Justitie in Luxemburg zijn. Client Earth en LIFE wachten juridische stappen in Brussel niet af en beginnen nu al een rechtszaak. 

Lees het hele onderzoek van Spit hier.

Ook journalistiek onderzoek met impact helpen mogelijk maken? Doe dan een donatie aan Spit: https://www.onderzoekscollectiefspit.nl/donere